درون‌مایه‌های شیعی در هنر عصر تیموری با تأکید بر خط و خوش-نویسی

تیموریان سلسله‌ای ترکی – مغولی بودند که در فاصله سال‌های ( 913- 771 ق ) عموماً در نواحی ماوراءالنهر و ایران حاکمیت داشتند . تجربه هم‌زمان زندگی یکجانشینی و کوچ‌نشینی در الوس جغتای و آسیای مرکزی باعث شد تا تیمور و جانشینانش با اسلام و فرهنگ ایرانی آشنایی هرچند مختصری داشته باشند. به همین سبب مؤلفه‌های هویت ایرانی ازجمله هنر ایرانی و مذهب تشیّع در این زمان فرصت رشد و وحدت  بیشتری یافتند . سیاست تسامح گرایانة دولتمردان تیموری ، پیوند تشیّع با جریان تصوّف و تلاش شیعیان چه در درون جنبش‌های شیعی و چه به‌صورت فردی زمینه‌ای را فراهم ساخت تا مذهب تشیّع به‌ویژه در بُعد اجتماعی رشد بیشتری نسبت به ادوار گذشته پیدا کند . از طرفی هنر ایرانی و شاخه‌های متعدّد آن به‌ویژه هنر خوشنویسی در این زمان همانند ظرفی هستند که سایر مؤلفه‌های هویت ایرانی ازجمله مذهب تشیّع موضوع و مظروف آن را تشکیل می‌دهند. هنر خوشنویسی که با عنوان هنری اسلامی و مقدّس شناخته می‌شود ، در عصر تیموری در دو بُعد نظری و عملی با مفاهیم ، ارزش‌ها و شخصیت‌های شیعی ارتباط نزدیک و ملموسی پیدا کرد . الهام روحانی و الگوبرداری استادان خوشنویس از شخصیت امام علی (ع) و کاربرد فرهنگ شیعی در نظام استاد – شاگردی این دوره از ابعاد نظری و نگارش نسخه‌های خطی ، اشعار و کتیبه‌های شیعی در بُعد عملی قرار می‌گیرند . تحقیق حاضر باهدف تبیین نقش هنر خوشنویسی در نشر و نمایش معتقدات مذهبی جامعه تیموری از یک‌سو و چگونگی ارتباط این هنر با مذهب تشیّع در این زمان از سوی دیگر ، به دنبال بررسی علل و زمینه‌های این ارتباط و ثانیاً ویژگی‌های آن در دورۀ تیموری است. مواردی که به شیوۀ تحلیلی – توصیفی و با استفاده از منابع و اسناد تاریخی و هنری به آن‌ها پرداخته خواهد شد.